Dầu thô chua và dầu thô ngọt

Dầu thô được chia thành hai loại gồm dầu thô chua và dầu thô ngọt. Vậy, hai loại dầu này khác biệt như thế nào? Cùng tìm hiểu, phân biệt hai loại dầu này cùng NSRP.

1. Dầu thô chua là gì?

Dầu thô chua (sour crude oil) là loại dầu mỏ có chứa hàm lượng lớn các hợp chất sulfur (lưu huỳnh). Thường thì, dầu thô được gọi là “chua” khi mức độ lưu huỳnh trong dầu vượt quá 0.5% khối lượng.

Ngoài lưu huỳnh, dầu thô chua còn chứa các hợp chất axit khác, khiến cho dầu có tính ăn mòn cao. Dầu thô chua thường có giá thấp hơn dầu thô ngọt do chi phí đầu tư trang thiết bị và xử lý lưu huỳnh trong quá trình chế biến cao hơn.

Do tính chất đặc biệt này, dầu thô chua cần phải trải qua một quy trình xử lý phức tạp để loại bỏ lưu huỳnh và các hợp chất axit, trước khi có thể được chế biến thành các sản phẩm có giá trị như xăng, diesel và các sản phẩm dầu mỏ khác.

2. Dầu thô ngọt là gì?

Dầu thô ngọt (sweet crude oil) là loại dầu mỏ có hàm lượng lưu huỳnh thấp, thường dưới 0.5% khối lượng. Đây là loại dầu dễ chế biến hơn so với dầu thô chua, do không cần phải xử lý quá nhiều để loại bỏ lưu huỳnh và các hợp chất ăn mòn.

Thuật ngữ “ngọt” (sweet) xuất phát từ thời kỳ đầu của ngành khai thác dầu mỏ, khi các công nhân nếm thử dầu để đánh giá hàm lượng lưu huỳnh. Dầu thô ngọt có vị ít đắng hơn so với dầu thô chua nhờ ít hợp chất lưu huỳnh gây mùi hôi hoặc vị chua.

Hàm lượng lưu huỳnh thấp là đặc điểm nổi bật nhất của dầu thô ngọt, giúp nó ít ăn mòn thiết bị hơn trong quá trình vận chuyển và chế biến. Bên cạnh đó, các hợp chất lưu huỳnh độc hại như H₂S cũng xuất hiện ở mức rất thấp, giúp giảm chi phí xử lý và tác động môi trường. Chính vì vậy, dầu thô ngọt thường có giá cao hơn so với dầu thô chua trên thị trường.

Tuy nhiên, trữ lượng dầu thô ngọt trên toàn cầu thấp hơn so với dầu thô chua. Các mỏ dầu ngọt chủ yếu tập trung ở một số khu vực như Biển Bắc, Tây Phi, và Hoa Kỳ, làm cho việc tiếp cận nguồn cung trở nên khó khăn đối với một số quốc gia.

Dầu thô khai thác từ mỏ Bạch Hổ – mỏ dầu lớn nhất trên thềm lục địa nước ta là dầu ngọt

3. Quy trình chế biến dầu thô chua

Dầu thô chua thường được khai thác tại các khu vực như Venezuela, Colombia, Ecuador, tỉnh Alberta của Canada, Vịnh Mexico, Alaska, Ả Rập Xê Út và các khu vực khác ở Trung Đông.

Nhìn chung, sự khác nhau giữa quy trình chế biến dầu thô chua và dầu thô ngọt là dầu thô chua cần xử lý loại bỏ lưu huỳnh trong các quá trình chế biến sâu hơn để tạo ra sản phẩm đạt tiêu chuẩn. Trước khi tạo thành các sản phẩm dầu mỏ có giá trị cao, dầu thô chua cần trải qua quy trình chế biến để loại bỏ tạp chất, đặc biệt là lưu huỳnh. Đây là quá trình quan trọng trong việc chế biến dầu thô chua, các nhà máy lọc dầu cần loại bỏ các tạp chất trong dầu thô chua, đặc biệt là lưu huỳnh và các hợp chất độc hại khác trước khi đến các bước xử lý tiếp theo. Quá trình này nhằm đảm bảo các sản phẩm dầu mỏ đáp ứng tiêu chuẩn chất lượng và an toàn, đồng thời giảm thiểu tác động xấu đến môi trường.

Mỗi nhà máy lọc dầu được thiết kế để xử lý một loại dầu thô nhất định hoặc một hỗn hợp dầu thô có đặc tính kỹ thuật cụ thể. Khi một nhà máy lọc dầu đã được thiết kế để xử lý một loại dầu thô cụ thể, nó chỉ có thể hoạt động hiệu quả với loại dầu đó hoặc các hỗn hợp dầu có tính chất tương tự. Việc chuyển đổi sang loại dầu thô có tính chất gần giống đòi hỏi quá trình thử nghiệm kỹ lưỡng trước khi thực hiện. Tuy nhiên, nếu muốn thay đổi sang loại dầu thô có đặc tính khác biệt hoàn toàn, điều này gần như không khả thi.

Nhà máy lọc hoá dầu Nghi Sơn có nguồn dầu thô đầu vào được nhập khẩu từ Cô-oét, là loại dầu thô chua với hàm lượng lưu huỳnh cao đòi hỏi các quy trình xử lý tiên tiến để đảm bảo chất lượng sản phẩm đầu ra và tuân thủ các tiêu chuẩn môi trường nghiêm ngặt. Để đáp ứng yêu cầu này, nhà máy được trang bị hệ thống phân xưởng chuyên dụng với các công nghệ hiện đại với mục đích loại bỏ tạp chất như lưu huỳnh, kim loại, bao gồm:

• Phân xưởng RHDS: Đây là phân xưởng chuyên xử lý lưu huỳnh và các tạp chất khác trong phần cặn nặng từ quá trình chưng cất khí quyển.
• Phân xưởng HMU: Đây là đơn vị đảm nhận việc sản xuất khí hydro (hydrogen) từ khí đốt tạo ra từ các quá trình khác. Hydro là thành phần quan trọng trong các phản ứng hydrotreating, đóng vai trò làm giảm hàm lượng lưu huỳnh và nâng cao chất lượng sản phẩm dầu mỏ.

Nhà máy Lọc hóa dầu Nghi Sơn có các phân xưởng phù hợp để chế biến dầu thô chua

Dầu thô chua và dầu thô ngọt là hai loại dầu mỏ phổ biến. Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về dầu thô chua, dầu thô ngọt và quy trình chế biến dầu thô chua tại các nhà máy lọc dầu.